[home

 

 

Waar komen micro-organismen vandaan?

De oude Grieken en de mensen in de  middeleeuwen geloofden dat levende wezens konden ontstaan uit niet-levende dingen. Van Helmont (1577-1644) dacht dat muizen konden ontstaan uit graan en een vuil hemd. Aristoteles (384-322 voor Christus) dacht dat kikkers konden ontstaan uit modder en palingen uit zeezand. Men noemde deze vorm van het ontstaan van leven uit niet-levend materiaal spontane generatie.

Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723)

Hij maakte zelf zijn microscoopjes en was de eerste onderzoeker die micro-organismen zag, tekende en beschreef. Hij geloofde niet in spontane generatie: “Soo een roerlijck Schepsel uyt onroerlijcke stoffen voortquam, dat soude van Mirakel sijn”.

 

Een microscoopje gemaakt door van Leeuwenhoek

Tekening van bacteriën gemaakt door van Leeuwenhoek

 

Spallanzani (1729-1799) Italië, deed proeven met aftreksels van zaden in glazen potten die op 4 manieren waren afgesloten:
fles 1 bleef open,
fles 2 werd afgesloten met een wattenprop,
fles 3 werd afgesloten met een houten stop,
fles 4 werd dicht gesmolten.
Hij verwarmde de potten. Als hij kort verwarmde vond hij in alle potten micro-organismen, maar hoe beter afgesloten hoe minder. Als hij de potten een half uur  verhitte, kwamen er geen micro-organismen in de fles die dicht gesmolten was, in de overige flessen wel. Zijn conclusie: micro-organismen ontstaan niet door spontane generatie, maar komen via de lucht. Zijn critici zeiden echter dat de lucht in de afgesloten fles door de verhitting veranderd was, waardoor er geen leven kon ontstaan.

open fles ------ wattenprop------houten stop------dicht gesmolten

 

Louis Pasteur (1822-1895) Frankrijk

Hij ontdekte dat wijn zuur kan worden door bacteriën. Er ontstaat dan azijn. Als hij de wijn voorzichtig verwarmde tot 60° C, gingen die bacteriën dood en werd de wijn niet zuur. Deze methode noemen we nog steeds pasteuriseren. Melk wordt gepasteuriseerd  (tenminste 15 seconcen op 72°C) om ervoor te zorgen dat de meeste bacteriën die de melk laten bederven  dood gaan, waardoor de melk langer houdbaar is. Door pasteuriseren verandert de smaak van de melk niet. Als alle bacteriën in bijvoorbeeld voedsel gedood moeten worden, dan moet het voedsel worden gesteriliseerd (bijvoorbeeld enige tijd verwarmen tot 140°C).  Door steriliseren verandert de smaak.

Pasteur toonde aan dat bacteriën niet door spontane generatie ontstaan. Hij deed proeven met kolven, waarin bouillon zat,die via een zwanenhals in verbinding stonden met de buitenwereld. Er kon dus verse lucht bij, maar er kwamen geen bacteriën in.

                    troebel door de bacteriën                     blijft helder

Pasteur ontdekte ook dat veel ziektes door bacteriën verzoorzaakt worden.

 

 

De ontdekking van de oorzaak van infectieziektes
 
 
Vroeger had men de vreemdste opvattingen over besmettelijke ziektes.
In de zeventiende en achttiende eeuw dachten veel mensen dat ziektes ontstonden door slechte lucht.
In die tijd lette men niet op hygiëne. Men dronk water uit dezelfde gracht waar men in poepte. De mensen wasten zich bijna nooit. Afval werd op straat gegooid. Overal stonk het verschrikkelijk. Iedereen had last van vlooien en luizen.
Om die verschrikkelijke stank te verdrijven gingen rijke mensen, die zich ook niet wasten, parfum gebruiken.
 
Een voorbeeld uit 1798. De Fransman Tenon beschrijft een ziekenhuis in Parijs.
 
"De houten vloeren zijn doordrenkt met afval van de gemakstoelen (poepstoelen). De muren zitten vol met spuug. De bedden van de stervenden zijn doordrenkt met allerlei afscheidingen. De latrines (poepdozen) verspreiden een ondraaglijke stank. De stront stroomt over de vloer tot aan de muur van de ziekenzaal. Voor de vijfhonderd zieken die in drie zalen liggen zijn maar vijf toiletten.
De stank wordt het hevigst als de verbanden worden verwisseld. Het ergste is de kraamvrouwenzaal en de operatiekamer (men opereerde toen zonder verdoving!!). De operatiekamer ligt naast het lijkenhuis. Daaruit ontwijken dampen van ontbinding".
 
Rond 1830 gingen de mensen in grote steden door allerlei infectieziektes vroeg dood. Ze werden gemiddeld 30 jaar oud.
In die tijd kwam er langzamerhand verandering in de situatie.
 
 
Joseph Lister (1827-1912- Engeland), was een chirurg. Hij vermoedde dat infecties tijdens operaties veroorzaakt werden door bacteriën en begon tijdens de operatie met het desinfecteren van wonden.
 
 
Semmelweis (1818-1865- Hongarije) had ook al ontdekt dat het beter was als de dokter zijn handen waste voor een onderzoek. Hij ontdekte dat veel zwangere vrouwen kraamvrouwenkoorts kregen doordat dokters hun handen niet wasten nadat ze in het ziekenhuis lichamen onderzocht hadden.
Veel collega’s van Semmelweis geloofden hem niet. Semmelweis is geestesziek geworden.
 
Pasteur en anderen ontdekten dat bacteriën de veroorzakers van allerlei ziektes zijn. Hij ontdekte dat bacteriën zwevend via de lucht, als droge stofjes, overal kunnen komen, ook in de longen van mensen.
Bacteriën kunnen ook via water, voedsel en wonden in het lichaam van mensen komen en ziektes veroorzaken.
Pasteur en anderen ontdekten ook manieren om mensen tegen infectieziektes in te enten.