Samenvatting examenstof biologie - VMBO - TL en GL exameneenheid K12 Van generatie op generatie Voortplanting 2. Levenscyclus plant Centraal examen Geslachtelijke voortplanting Levenscyclus planten Kieming zaad Zaad ontkiemt als de omstandigheden goed zijn. Nodig: warmte water lucht Voedingsstoffen heeft het zaad zelf. Kiempje groeit uit tot een plantje. Gebruikt het reservevoedsel uit het zaad tot: het boven de grond komt; het zelf bladeren heeft. Dan kan het zelf voedsel maken (fotosynthese). Kiemplantje groeit uit tot een plant. Plant gaat bloeien. In de stamper worden de eicellen gemaakt. In ieder zaadbeginsel zit één eicel. Meeldraad maakt stuifmeelkorrels. Bloem wordt bestoven. Stuifmeel wordt overgebracht naar de stempel. Moet terecht komen op een bloem van dezelfde soort. Stuifmeelkorrel groeit naar het vruchtbeginsel. Bevruchting De kern van de stuifmeelkorrel smelt samen met de eicel. Uit de bevruchte eicel groeit een nakomeling (het kiempje). Zaadbeginsel groeit uit tot zaad. Uit het vruchtbeginsel groeit de vrucht. Zaad komt in de grond --> kieming. Hoe planten overwinteren Als zaad. Eenjarige planten kiemen in het voorjaar en gaan dood in de herfst/winter. Hun zaad overwintert. Alleen de bovengrondse delen sterven af. Wortels blijven leven. Wortels bevatten reservevoedsel. Het volgende jaar groeit de plant weer uit. Gewoon boven de grond. Ze laten wel hun bladeren vallen. Bijvoorbeeld: loofbomen. Met bladeren. Bijvoorbeeld: naadbomen. Geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting Geslachtelijke voortplanting Er worden mannelijk en vrouwelijke geslachtscellen gevormd (door meiose). Een mannelijke geslachtscel smelt samen met een vrouwelijke geslachtscel. Bevruchting vindt plaats. Nakomeling krijgt een combinatie van de eigenschappen van "vader" en "moeder". Wordt toegepast om: nieuwe combinaties van erfelijke eigenschappen te krijgen. Nieuwe rassen. Ongeslachtelijke voortplanting Een deel van één organisme groeit uit tot een nieuw volledig individu of uit één cel onstaan twee nieuwe individuen. Nakomelingen hebben dezelfde erfelijke eigenschappen als de oude plant. Voorbeelden Stekken. Wortelstokken. Bollen (tulp) en knollen (aardappel). Wordt toegepast als: nakomelingen precies dezelfde erfelijke eigenschappen moeten hebben. Bijvoorbeeld: Men wil bloemen met allemaal dezelfde kleur. Men wil een bepaald type aardappels.