[home][inhoud][inhoud bovenbouw][inhoud practicum][links][copyright]

 

Gaswisseling
Techniek 6.1

Meten van de gaswisseling

methode 1(voor kleine dieren)

De ademhalingsquotiënt, de RQ , is de verhouding tussen de hoeveelheid afgegeven CO2 en de hoeveelheid opgenomen O2.

Als suiker verbrand wordt in de cellen, dan neemt een organisme evenveel zuurstof op als het CO2 afgeeft.

 

C6H12O6+6H2O +6O2>> 6CO2 +12H2O

 

De RQ van een organisme dat alleen suiker verbrand is dus 1:1=1
De RQ van een organisme dat alleen eiwit verbrand is 0.80.
De RQ van een organisme dat alleen vet verbrand is 0.70
De RQ van een organisme dat alleen alcohol verbrand is 0.67
Meestal ligt de RQ tussen 0.72 en 0.97

Organismen met alcoholgisting hebben een RQ die hoger ligt dan 1 omdat bij dat proces alleen CO2 vrij komt en geen zuurstof gebruik wordt.

 

Materiaal

NaOH-korrels (bijvoorbeeld gootsteenontstopper)
NaOH-korrels binden alle vrijkomende CO2.

NaOH is zeer gevaarlijk voor ogen en huid gebruik dus rubberhandschoenen en een veiligheidsbril.

Reageerbuisjes met doorboorde stop.
Capillair m doorsnede ongeveer 1 mm.
Oude nylonkous
Waterbad

 

Methode

  • Maak de onderstaande proefopstelling.
    De Schaal verdeling kan eventueel gecopieerd zijn op een sheet en daarna op de capillair geplakt.
    In het buisje komt een druppeltje olie of zeep.

     

    Omdat gassen krimpen en uitzetten als de temperatuur hoger en lager wordt, wordt gebruik gemaakt van een water op 20°C.|
    Krimpen en uitzetten van de lucht in buisje A wordt gecompenseerd door dezelfde verandering in buisje B.

  • Doe enkele grammen NaOH-korrels in een stukje kous (een teen?) en doe dit zakje in reageerbuis A.
  • Zorg voor een flinke prop nylon boven het deel met de korrels om het insect te beschermen tegen de bijtende NaOH.
  • In buis B doe je niets

    Voorbereiding experiment

    De koolstofdioxide die normaal in de lucht zit moet eerst gemeten worden.

  • Plaats nu de stoppen met de capillair en de druppel.
  • Probeer het zo te doen dat de druppel ongeveer in het midden zit. (Lastig!)
  • Meet hoelang het duurt voor dat de druppel niet meer beweegt. (=evenwichtstijd)

    Het echte experiment

  • Doe in buisje A een zakje NaOH-korrels en een insect of pissebed.
  • Doe in buisje B alleen een zakje NaOH.
  • Wacht met meten tot evenwicht bereikt is (evenwichtstijd)
  • Meet nu zeer nauwkeurig hoe lang het duurt voordat de druppel 5 streepjes (mm) van de schaalverdeling verplaatst is. Dit is tijd T.
  • Je hebt nu de opgenomen zuurstof gemeten want alle CO2 zit in de NaOH-korrels
  • Herhaal de proef maar nu alleen het dier in buis A en geen NaOH in de buisjes.
  • Laat het dier gedurende tijd T in de buisje en meet nu hoeveel mm de druppel verplaatst is.
  • Nu heb je het verschil tussen de opgenomen O2 en de afgegeven CO2 gemeten.
  • De opgenomen O2 is dus gelijk aan de hoeveelheid afgegeven CO2 uit proef 1 en het verschil uit proef 2

     

    Afstand druppel verplaats met NaOH = L1

    Afstand druppel verplaatst zonder NaOH (met alleen dier) = L2

     

    RQ = ( L1-L2):(L1+L2)

     

     

    Litt. Sh.Carlson, Scientific American , dec. 1995 blz 84

    http://earth.thesphere.com/SAS/SciAm/1995/Metab.html