Praktische opdracht

Gaswisseling, bloed en bloedsomloop

onderbouw vwo

Warmteverlies bij warmbloedige dieren

Wie koelt het snelst af?

Vogels en zoogdieren zijn warmbloedige dieren. Een betere term is homoitherme dieren, wat wil zeggen dat de temperatuur onveranderlijk is. Ze regelen hun eigen lichaamstemperatuur. Alle andere dieren hebben een lichaamstemperatuur die zich aanpast aan de omgeving.

Bron(nen)

• animatie regeling lichaamstemperatuur

Onderzoek

Doel

Je gaat met deze opdracht uitzoeken welke dieren het snelst afkoelen, grote of kleine.
Als model voor een dier neem je kubussen van verschillende grootte.

Werkwijze

materiaal

kubussen van verschillende grootte
thermometer
heet water

methode

• Bereken het oppervlak en de inhoud van de verschillende kubussen die je gaat gebruiken
• Bereken voor elke kubus de verhouding tussen het oppervlak en de inhoud (opp/inh).
• Geef aan welke kubus het grootste oppervlak heeft t.o.v. de inhoud.Vul de kubussen met heet water.
• Meet direct vanaf het vullen de temperatuur. Meet dan om de minuut.
  Ga door met meten totdat de temperatuur vrijwel niet meer verandert.
• Zet de gegevens in een overzichtelijke tabel.

Verwerking van de resultaten

• Bereken nu met hoeveel ^oC de temperatuur per minuut daalde (dat is de warmteafgifte per minuut).
• Maak van de warmteafgifte per minuut een lijngrafiek. Zie Techniekkaart onderbouw 1.5
• Trek een conclusie.

Poster

Zie Aanwijzingen voor het maken van een poster techniekkaarten onderbouw 1.3

Onderdelen van de poster:

• Titel waarmee meteen duidelijk wordt wat je onderzocht hebt.
  
  
• Uitleg theorie
  Leg uit dat grotere dieren een kleiner oppervlak hebben t.o.v. hun inhoud dan grotere
  
  Resultaten + conclusie
• Geef aan welke diergroepen warmbloedig zijn.
• Leg uit waardoor kleine warmbloedige dieren sneller afkoelen dan grote warmbloedige dieren.
• Leg uit wat dat betekent voor de verbranding in de cellen en voor de hoeveelheid voedsel die ze moeten eten,.
• Wat je verder nog kwijt wilt.

Ideeën voor verder onderzoek

Bij verbranding van voedsel in de cellen van het lichaam komt energie vrij. Een deel van die energie is warmte. Warmbloedige dieren houden met die warmte hun lichaam op de juiste temperatuur.
Nu je ontdekt hebt welke dieren het snelste afkoelen, kun proberen na te nagaan wat het warmteverlies voor consequenties heeft voor de dieren. Zoek informatie over:

• het aantal rode bloedcellen per ml bloed;
• de frequentie van de hartslaf;
• de hoeveelheid voedsel die een dier per kg lichaamsgewicht per dag nodig heeft.