HAVO

examenprogramma biologie

Specificatie subdomein E4. Erfelijke eigenschap

Eindterm

De kandidaat kan met behulp van het concept erfelijke eigenschap ten minste in contexten op het gebied van veiligheid en voedselproductie verklaren op welke wijze eigenschappen worden overgedragen bij eukaryoten en prokaryoten.

Voorbeeldcontexten

E4 Erfelijke eigenschap

Specificatie
De kandidaat kan in een context:

1. uitleggen dat een fenotype tot stand komt door de combinatie van genotype en de invloed van milieufactoren;
   
   
2. verschillen tussen autosomen en geslachtschromosomen benoemen en toelichten dat bij de mens de geslachtschromosomen  het geslacht bepalen;
   
   
3. afleiden uit stambomen of kruisingsschema’s hoe groot de kans is op het voorkomen van genotypen en fenotypen van nakomelingen bij monohybride kruisingen, voor autosomale en X- chromosomale genen en multipele allelen en lethale factoren;
   
   
4. overerving die anders verloopt dan volgens de wetten van Mendel herkennen;
   
   
5. ethische en biologische argumenten onderscheiden over het ingrijpen van de mens in de erfelijkheid van mens, dier en plant.

Deelconcepten
genoom, chromosoom, autosomen, geslachtschromosomen,  genotype, fenotype, allel, gen, monohybride kruising, (onvolledig) dominant, recessief, intermediair, multipele allelen, lethale factor stamboom, gekoppelde genen, epigenetica.